Simon Carmiggelt: Gedundrukt

Simon Carmiggelt: Gedundrukt (Nederland, 1938-1980): 303 blz: Uitgeverij van Oorschot (2013)

 

 

 

Simon Carmiggelt (1913-1987) was tijdens zijn leven één van de populairste schrijvers van Nederland. Ik vermoed dat er in die periode meer boeken van hem zijn verkocht dan van Hermans, Mulisch en Reve bij elkaar. Carmiggelt schreef bijna 40 jaar lang, 6 dagen in de week een kort stukje voor het Parool, de zogenaamde Kronkels. In totaal schreef Carmiggelt ruim 10.000 van die Kronkels, waaruit voor "Gedundrukt" een selectie is gemaakt van 100 van de mooiste stukjes. Tegenwoordig lijkt het werk van Carmiggelt een beetje vergeten. Het is meer dan 25 jaar geleden dat ik een bundel van Carmiggelt las. 

In mijn herinnering heb ik de verhalen van Carmiggelt altijd met veel plezier gelezen, toch gaf ik zijn bundels toen ik ze las een lage waardering. Blijkbaar vond ik zijn verhalen toen nog niet zo bijzonder. Drie jaar geleden las ik de verstripping door Dick Matena van een aantal van zijn Kronkels en was erg enthousiast over zowel de verhalen als de tekeningen.

 

De stukjes van Carmiggelt lezen altijd prettig weg, hebben die lichte toon, waar ik zo van houd bij het lezen, die ik bij mijn eigen stukjes ook nastreef, en zijn vaak humoristisch. Ze spelen zich meestal af in Amsterdam, vaak in of nabij een kroeg. Verder heeft Carmiggelt het vaak over de oorlog en man-vrouw relaties. 

 

Deze hernieuwde kennismaking met het werk van Carmiggelt is mij uitstekend bevallen, wat mij betreft is Carmiggelt één van de grote schrijvers uit het Nederlandse taalgebied.

 

Citaten:

- De man in de trein was met zijn zoontje een week in Brabant geweest. Een goed land, meneer - best van eten en drinken. Dat zei hij niet tegen mij maar tegen een schraal kereltje, dat toevallig naast hem zat.

 

- Op de Zeedijk stond 's morgens een man van een jaar of vijftig op het bruggetje en staarde in het water.

 "Daar gáát weer een doje hond," zei hij. "Die drijven hier veel. Vieze stad. Een móóie stad, hoor. Maar vies. Mooi en vies."

 

- Het was John Barrymore die eens zei: "Een vrouw kan drie dingen maken uit niets: een slaatje, een hoed en ruzie." Het vierde is zonder de geringste twijfel een cocktailparty. Te Rome was ik weer eens in de gelegenheid deze verticale ontspanning te beoefenen.

 

- "We have a queen," sprak ik, om hem tegemoet te komen.

 "Is that so ..." vroeg hij gehinderd, of ik hem lastigviel met lootjes op een rookworst.

 

In een bankgebouw:

- In een mooi leren fauteuiltje ga ik zitten wachten. Kent u nou iemand die wel eens geld laat stáán op een bank? Ik niet. Al mijn vrienden halen altijd alles eraf zodra het gekomen is. Maar waar leven banken dan van? Dat zou ik nu wel eens willen weten. 

- ... Maar 't hielp niet, want de motorduivel buiten behoorde tot de noodlottige groep Amsterdammers die wel weten dat zwijgen goud is, doch zich gaarne met zilver behelpen.

 

- "Aangenaam mefrouw," zei het meisje timide.

 Er viel een stilte. De portier wist zijn door ervaring gelooid pokerface gaaf te bewaren, maar de vestiairejuffrouw hing verlekkerd te kijken, als een pyromaan, die het paleis op de Dam ziet afbranden.

 

- Het café heette Bij Koos, maar werd in de buurt de vuilnisbak genoemd, omdat er uitsluitend op dood spoor geraakte mannen en een paar oude publieke vrouwen kwamen drinken. Als je een glas voor je had, moest je er goed op letten, want zodra je even je hoofd omdraaide, dronk iemand het leeg - dat was een gewoonte van het huis.

 

- Ik was zestien en lid van de Jongeren Vredes Actie, een puur verbond dat door het houden van optochten en het uitdelen van strooibiljetten het militarisme wilde uitroeien, een goed doel, dat niet werd bereikt.

 

- Joodse humor, is, geloof ik, het geheimzinnig vermogen te glimlachen om de vreselijkste dingen.

 

- In de lunchroom at ik een kroketje.

 Het was een vies kroketje, dat smaakte of het in 1912 was toebereid met de uitwerpselen van een miereneter, door iemand die de mensheid niet graag lijden mocht.

 

- Toen ik 's ochtends de gordijnen van de slaapkamer opzijschoof, grijnsde de dag tegen me als een ongeschoren kindermoordenaar.

 

- En het hondje leek mij het gevolg van een liaison tussen een Duitse herder en een tuinslang.

 

- Toen doorschoot hem plotseling een vreselijke drift en met alle zeggingskracht die in zijn lang lichaam huisde begon hij te keffen, venijnig, zoals kleine vrouwtjes grote bootwerkers de huid vol schelden als ze met een borreltje te veel op thuiskomen.

 

- Schoonheid corrumpeert. Ik vertel liever mijn onzin aan een mooie jonge juffrouw dan aan een lelijke ouwe vent. Wie dit verwerpt heeft gelijk maar is toch een leugenaar.

 

Een vrouw vraagt aan de schrijver om een auto te duwen:

- "Kees, deze meneer wil wel even," zei de vrouw.

 "Hij is van de televisie."

 "Ik had liever dat-ie van een garage was," vond Kees, een breedgeschouderd man-dier, waartegen feministen zo bewogen waarschuwen.

 

- "Poeh - ouwe reus," riep hij. Nu pas merkte ik dat hij zeer dronken was. Al vroeg, want de klok wees pas tien voor half een. In een ouderwets proces-verbaal zou zijn typering "een als heer gekleed persoon" luiden. Alleen zijn wangen waren daarmee in strijd, want ze vertoonden de nog net niet tot baard gerezen vorm van ongeschorenheid die Arafat al jaren precies op maat weet te houden.  

 

- Want een beschonkene is, als hij zich niet tussen soortgenoten beweegt, een melaatse die gemeden wordt omdat de gezonden hem vrezen.

 

- We waren Romeo en Julia, zij het op z'n Hollands. Daarom beëindigden we, na twee jaar, niet ons leven maar onze verloving.

 

- Tegenwoordig behoort een minnares tot het gewone levensmiddelenpakket van de modale werknemer, maar in die dagen werd nog vrij algemeen aangenomen dat er een moraal bestond.

 

Een man vertelt over zijn leven:

- " ... Die bezetting heeft eigenlijk ons huwelijk gemáákt. En de hongerwinter aan het slot was het eindexamen. Want honger bracht niet je aardigste karaktereigenschappen naar boven. - Niets menselijks is mij vreemd, is dat geen uitspraak van Jezus?" 

 "Ik ben niet zo bijbelvast," antwoordde ik.

 

      

 

Reacties op dit blog zijn meer dan welkom.